Pijnstilling bij spiraalplaatsing

De angst voor pijn kan voor vrouwen een obstakel zijn bij het kiezen voor een spiraaltje. In de meerderheid van de gevallen verloopt een spiraalplaatsing gelukkig vlot, wat niet wegneemt dat het een pijnlijke procedure kan zijn. Het is normaal dat je bij het plaatsen van een spiraaltje enige pijn of ongemak ervaart, maar de ervaringen lopen sterk uiteen. Het is daarom belangrijk dat zowel jij als je zorgverlener hier aandacht aan besteden.

Hoeveel pijn je zal ervaren tijdens het plaatsen van een spiraaltje is niet op voorhand te voorspellen en is afhankelijk van verschillende factoren. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die nog niet eerder (zonder keizersnede) bevallen zijn en vrouwen die bekend zijn met pijnlijke menstruaties een iets hogere pijnscore aangeven. Belangrijk is ook dat angst voor pijn en negatieve percepties over spiraaltjes vóór de plaatsing samengaan met het ervaren van meer pijn tijdens de plaatsing. Zorg er daarom voor dat je goed geïnformeerd bent en laat je niet gek maken door filmpjes op sociale media met nare verhalen. Praat met je zorgverlener over je angst of onzekerheid over de pijn bij de procedure en eventuele eerdere ervaringen.

De Nederlandse richtlijn voor huisartsen (NHG) adviseert om voor de plaatsing van een spiraaltje een pijnstiller te nemen. Onderzoeken naar orale pijnmedicatie leiden tot verschillende resultaten. Vast staat wel dat NSAID’s, zoals bijvoorbeeld naproxen, helpen tegen krampen na de insertie.

Er lopen studies naar andere vormen van pijnstilling bij spiraalplaatsing, maar deze behandelingen zijn nog niet opgenomen in algemene Nederlandse richtlijnen. HIerdoor kan de procedure van zorgverlener tot zorgverlener verschillen. Welke opties zijn momenteel in onderzoek of al in gebruik?

(De nu volgende medische behandelingen worden beschreven in de richtlijnen van de Britse Faculty of Sexual and Reproductive Healthcare (2021) en mogen alleen op medisch advies van je zorgverlener worden toegepast.)

Misoprostol is een medicijn dat de baarmoederhals kan verzachten, wat de plaatsing van het spiraaltje kan vergemakkelijken. Sommige studies rapporteren minder pijn bij gebruik van dit medicijn, terwijl andere studies geen verschil zien. Neem de mogelijke bijwerkingen zoals krampen mee in overweging.

Enkele minuten voor de procedure, kan er een verdovende spray (10% lidocaïne spray, 40mg) aangebracht worden op je baarmoederhals. Uit studies blijkt dat deze spray de pijnscore verlaagt, hoewel vaginale irritatie een mogelijke bijwerking kan zijn.

Er zijn artsen die werken met enkele verdovende injecties in de baarmoederhals (para- of intracervicaal blok, 1% of 2% lidocaïne). In studieverband geven vrouwen aan minder pijn te ervaren dan vrouwen die een placebo-injectie kregen. Wel moet er rekening mee gehouden worden dat deze injecties zelf ook als pijnlijk ervaren kunnen worden.

Uit onderzoek blijkt dat een verdovende crème (met lidocaïne en prilocaïne) die op en in de baarmoederhals wordt aangebracht, de pijn tijdens de plaatsing vermindert. Hoewel de onderzoekers positief zijn, vragen ze zich af of vrouwen het oké vinden om gedurende de inwerkingstijd van ongeveer tien minuten te blijven liggen met een speculum ter plaatse.

Hoewel er weinig wetenschappelijk bewijs is, blijkt in de praktijk dat een passende omgeving de ervaring van spiraalplaatsing kan verzachten. Oog voor privacy, geruststelling en deskundigheid staan hierbij bovenaan. Een assistent die ondersteuning en afleiding biedt kan helpen, maar ook de plaatsende zorgverlener zelf kan een grote rol spelen door je door de procedure heen te praten.

Wist je dat er ook onderzoek is gedaan naar aromatherapie bij spiraalplaatsing? Lavendel zou de angst en daarmee de pijn kunnen verminderen. Ook wordt er onderzoek gedaan naar muziektherapie tijdens de plaatsing van een spiraaltje. De wetenschap blijft zich gelukkig ontwikkelen…

Bovengenoemde medische handelingen kunnen alleen op medisch advies worden toegepast en meerdere factoren spelen hierbij een rol. Soms zijn deze interventies niet nodig, maar soms zijn ze essentieel. Het is belangrijk dat je zorgverlener jouw angst en pijnbeleving serieus neemt. Praat er dus over, zodat jullie samen een passende omgeving kunnen creëren. Misschien kun je alvast je favoriete playlist samenstellen voor je afspraak?