Gezond of gelul? BNN uitzending over anticonceptie

Het gebruik van de anticonceptiepil onder vrouwen daalt. Ze willen liever geen hormonen gebruiken of hebben last van bijwerkingen. Als zwanger worden ook nog niet op de planning staat, gaan ze steeds vaker te rade bij influencers op social media voor advies over hun vruchtbaarheid. En dat terwijl het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen waarschuwt voor onjuiste informatie over anticonceptie op sociale media.

Op TikTok en Instagram wordt vaak ongefundeerd advies gegeven over anticonceptie. Daarbij ligt de nadruk eenzijdig op de negatieve kanten van reguliere anticonceptie. Natuurlijke anticonceptiemethoden worden als perfect alternatief gepresenteerd, uiteraard met bijbehorende link naar een aan te schaffen product *Ka-ching*. Maar is dat alternatief ook echt gezonder, of is het gelul?

In deze aflevering van Gezond of Gelul? op BNN gaat presentatrice Nienke voor je op onderzoek uit en duikt in de wereld van anticonceptie. Heb jij vragen over anticonceptie? Maak dan een afspraak bij je huisarts of verloskundige. Zij kunnen je haarfijn vertellen wat de mogelijkheden zijn. En – niet onbelangrijk – met jou in gesprek gaan over jouw persoonlijke situatie, wensen en ervaringen. Online kun je je voorbereiden op een website met betrouwbare informatie zoals: www.anticonceptievoorjou.nl

De afgelopen jaren is het aantal jongeren dat seksueel actief is, maar geen anticonceptie gebruikt, gestegen van 9% naar 20%. Dit betekent dat 1 op de 5 jongeren géén anticonceptie gebruikt. 14% van de jonge vrouwen tussen de 18 en 29 jaar gebruikt tegenwoordig een “natuurlijke anticonceptiemethode” zoals een vruchtbare dagen methode of terugtrekken om een zwangerschap te voorkomen. Influencers op sociale media hebben ook invloed op de keuze voor een natuurlijke anticonceptiemethode. Zij claimen dat er aan traditionele anticonceptiemethoden zoals de pil of een spiraal allerlei gezondheidsrisico’s kleven, terwijl een natuurlijke methode het meest betrouwbaar en veilig zou zijn.

Wetenschapsjournalist Adriaan ter Braack, ook wel bekend als Sjamadriaan neemt de uitspraken van de influencers onder de loep. Hij legt uit dat de anticonceptiepil goed is onderzocht en voor jonge vrouwen weinig risico’s kent. Ongeveer 1 op de 10 vrouwen ervaart bijwerkingen, maar deze gaan vaak ook weer over wanneer het lichaam gewend is geraakt aan de nieuwe hormoonbalans. “Er is dus echt geen reden om bang te zijn voor de pil.”

Nienke gaat langs bij huisarts Merel Timp. Zij kan uitleggen wat de verschillende soorten anticonceptie zijn en hoe ze werken. Op de vraag hoe betrouwbaar de pil is legt de huisarts uit: “De pil, als je hem nooit zou vergeten, en nooit een keertje hoeft over te geven of aan de buikloop zit is die meer dan 99% betrouwbaar. Als we kijken naar de dagelijkse praktijk, dan kunnen er her en der gebruikersfoutjes ontstaan.”

Gynaecoloog dr. Ingrid Pinas ontkracht ook een aantal internetfabels voor ons. Kun je bijvoorbeeld onvruchtbaar worden van de pil? “Het is niet zo dat je onvruchtbaar wordt van de pil. Als je de pil stopt, kun je één of twee maanden later gewoon weer zwanger worden.” Zijn er dan helemaal geen gezondheidsrisico’s die kleven aan het gebruik van de pil? “Tijdens pilgebruik kan het inderdaad zo zijn dat het risico om een trombose te krijgen omhooggaat. Het tromboserisico bij een zwangerschap is vele malen hoger.”

Wil je geen hormonen gebruiken? Dan kun je bijvoorbeeld ook kiezen voor een hormoonvrij koperspiraaltje. Maar hoe zit het met de pijn tijdens de plaatsing van een spiraal? Die pijn kan een reden zijn waardoor vrouwen geen spiraal durven te nemen. Je zorgverlener kan je op je gemak stellen en je kunt ook om een verdoving vragen. Huisarts Merel Timp vertelt: “Het fijne aan een spiraal is dat je niet die dagelijkse gebruikersfouten hebt. Een spiraal kan je niet vergeten, en het maakt ook niet uit als je een keer overgeeft of zoiets. Het is wat dat betreft (één van) de allerbetrouwbaarste vormen van anticonceptie” .

Met natuurlijke anticonceptie houd je je temperatuur bij in een app. Deze vertelt je dan waar je zit in je menstruele cyclus en of je wel of niet vruchtbaar bent. Maar is deze methode wel zo betrouwbaar? Huisarts Merel Timp legt uit: “25% van de vrouwen die een natuurlijke methode gebruikt, wordt binnen een jaar zwanger. Dat is niet uit onwil of dat ze het niet goed doen maar komt ook door omgevingsfactoren, zoals een keer slecht slapen, alcohol drinken of ziek zijn of stress. Het leven heeft invloed op deze methode”

Waarom zijn influencers dan zo positief over deze methode? Doordat er voor geneesmiddelen als de pil strenge regelgeving is mag hiervoor geen reclame gemaakt worden. Voor een app mag dit bijvoorbeeld wel. Vaak is er bij een verhaal van een influencer een link met een kortingscode te vinden. Klik jij op die link, dan krijgt de influencer hier vaak een vergoeding voor. Zo ontstaat er een verdienmodel.

Dat steeds meer vrouwen een natuurlijke methode gebruiken, merken ze ook in de abortuskliniek. Het aantal abortussen steeg in 2023 naar 39.332, het hoogste aantal sinds 1984. Dr. Sandra Kroeze werkt al 17 jaar als abortusarts bij Vrouwen Medisch Centrum Den Bosch: “Wat ook meespeelt is de toename van natuurlijk anticonceptie.” “Wat zij hier zien is dat het afgelopen jaar, 2024, als wij hier een dag abortushulpverlening doen, dat zeker de helft van de vrouwen natuurlijke anticonceptiemethode heeft gebruikt waarbij het mis is gegaan.”

De mannenpil is nog in de experimentele fase en zal waarschijnlijk niet snel op de markt komen. Als man kun je kiezen voor een condoom of sterilisatie wanneer je een zwangerschap wil voorkomen.

Conclusie? Presentatrice Nienke verteld: “Kies alleen voor natuurlijk anticonceptie als je het niet erg vindt om tóch zwanger te worden. Lees je in. Laat je niet gek maken door al die influencers. Ga naar je huisarts of naar www.anticonceptievoorjou.nl“.